فرهنگ ایثار و شهادت نیازمند پژوهش در تحول علوم انسانی است

نوید شاهد استان قزوین:  ایثار و شهادت دو مفهوم اساسی در فرهنگ اسلامی ماست که بارها شنیده شده و امروز متولیان امر به دنبال گسترش این مفاهیم هستند تا بتوانند ضمن حراست از ارزش‌های انقلاب و اعتلای نظام، زمینه‌ ترویج سیره‌ی شهدا را در سطح عموم، فراهم آورد.
همزمان با روز پژوهش به سراغ مسعود آتشگران، محقق و پژوهشگر حوزه‌ تاریخ شفاهی دفاع مقدس و تحصیلکرده‌ دکترای تاریخ رفتیم و با ایشان در خصوص اهمیت و جایگاه پژوهش در فرهنگ ایثار و شهادت گفت‌و‌گویی کرده‌ایم، که از نظرتان می‌گذرد:
- نوید شاهد استان قزوین: پژوهش در فرهنگ ایثار و شهادت چه جایگاهی دارد و چقدر می‌تواند در اشاعه مطلوب این فرهنگ در سطح جامعه تاثیرگذار باشد.
- آتشگران: به نظرم مهمترین راهکار ترویج فرهنگ ایثار و شهادت پژوهش در تحول علوم انسانی است به همین دلیل جای خالی پژوهشکده مقاومت در ایران احساس می‌شود.
امروز دانشگاهیان در زمینه علوم انسانی دنباله‌رو غرب بوده و حیات‌شان بر مبنای ترجمه‌های آثار غرب ممکن شده است به همین دلیل ما در عرصه علوم انسانی مولف نیستیم و بیشتر پیرو هستیم تا زمانی که اینگونه باشیم هیچ کاری نمی‌توانیم در تحول این علوم و به تبع آن، ترویج فرهنگ ایثار و شهادت انجام دهیم و بیشتر درجا خواهیم زد.
همچنین باید مراکز آکادمیک و دانشگاهی برای ترویج فرهنگ ایثار و شهادت یک فهم درستی از آن داشته باشند تا در این خصوص دانشی تولید کنند و براساس آن برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات اجرایی صورت گیرد تا این اتفاقات نیفتد وضع همین است و هیچ تغییری حاصل نخواهد شد.

- نوید شاهد استان قزوین: در ایجاد پژوهشکده مقاومت چه کسانی باید دست به کار شوند؟
- آتشگران: در ایجاد پژوهشکده مقاومت باید اهل علم، قلم، اندیشمندان و همچنین مسئولان دولتی از جمله وزارت علوم و دانشگاه‌های علوم انسانی و اجتماعی باید دست به کار شوند تا با تحقق این مهم به دستاوردهای خوبی در اشاعه‌ فرهنگ مقاومت، ایثار و شهادت خواهیم رسید.
- نوید شاهد استان قزوین: به نظر شما پژوهش در فرهنگ ایثار و شهادت اتفاق افتاده است؟
- آتشگران: وقتی در موضوع مقاومت، پژوهش شود ما به یک آگاهی و روشنی خواهیم رسید، سپس برنامه‌ریزان و مدیران براساس نتایج پژوهش، اقدامات عملیاتی و اجرایی انجام خواهند داد که هنوز این اتفاق در کشور ما نیفتاده است.
- نوید شاهد استان قزوین: اگر پژوهش انجام شود به نظر شما در ترویج فرهنگ ایثار و شهادت موفق هستیم؟ در تحقق این مهم چه کسانی نقش‌آفرین‌اند؟
- آتشگران: برای ترویج فرهنگ ایثار و شهادت سنگ بنا داشته‌هایمان است و آنچه از گذشتگان رسیده باید هم‌سوترین نظریه‌ها و مطالعات در این زمینه به کار گرفته شوند تا تولید علم انسانی بوم‌مدار داشته باشیم و براساس آن بدون تأسی از غرب، برنامه‌ریزی‌های لازم را جهت عملیاتی شدن آن انجام دهیم ولی این مهم در کشور ما مورد غفلت قرار گرفته است.
از آنجایی که پژوهش در فرهنگ ایثار و شهادت اهمیت بسزایی دارد ولی بنده به عنوان کسی که سالیان سال در این عرصه نفس می‌کشم تاکنون سراغ ندارم در این حوزه به غیر از حوزۀ ادبیات پایداری کاری صورت گرفته باشد.
به نظرم در تحقق این مهم، متولیان امر و دانشگاهیان در پژوهش فرهنگ ایثار و شهادت نقش‌آفرین‌‌ هستند و می‌توانند با مطالعات و بررسی‌های جامع، راهکارها را فراهم کنند.

- نوید شاهد استان قزوین: به نظرتون چقدر فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه ترویج پیدا کرده و چرا در این خصوص موفق نبودیم؟
- آتشگران: ما دارای هویت و داده‌های فرهنگی اسلامی و ایرانی هستیم ولی به دلیل عملکرد ضعیف مسئولان در عرصه‌های مختلف فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی، این فرهنگ تحت تاثیر قرار گرفته و کمرنگ شده است.
از طرف دیگر فرهنگ غرب که بدون هیچ محدودیتی از طرق مختلف مانند فضای مجازیِ که افسارگسیخته وارد کشور شده، این هویت را زیر سوال برده است.
در واقع مسئولان متولی ما و مراکز آکادمیک علمی و دانشگاهی در مقابله با فشارها و فرهنگ‌های بیگانه بویژه غرب به جای اینکه فعالانه و مبتکرانه اقدام کنند منفعلانه عمل کردند به همین جهت کاری از پیش نمی‌برند و در واقع آنها در تعلیق به سر می‌برند.

- نوید شاهد استان قزوین: به نظر شما مسئولان امر توجه‌ای به ترویج فرهنگ ایثار و شهادت دارند.
- آتشگران: ترویج این فرهنگ تنها از منظر تبلیغی در سطح جامعه اظهار می‌شود اما این که بتوانند این مفاهیم را به سطح پژوهش و هنر بکشانند تا محصولات آن از سوی مراکز علمی و هنری در سطح آحاد جامعه فراگیر شود، کاری است که باید برای آن کارهای زیادی انجام بشود.
متولیان امر از جمله شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای تحول علوم انسانی و عناصر دانشگاهی بایستی به طور هدفمند و آگاهانه با برنامه وارد عمل شوند و در سطح کلان آموزش، پژوهش و مدیریت فرهنگی درست به پیش بروند ولی متاسفانه توجه کافی در این زمینه به کار گرفته نشده است.
گفت‌وگو از زهرا محبی