کهنه سربازان را فراموش نکنیم

به گزارش نوید شاهد استان قزوین و به نقل از خبرگزاری صداوسیما مرکز قزوین، با پذیرفتن قطعنامه ۵۹۸، غائله جنگ میان ایران و عراق تمام شد، اما سربازانی که مانند دیگر رزمندگان و ایثار گران روز‌های پرالتهاب آتش و خمپاره را دیده بودند و با فراز و نشیب‌های خاکریز‌های دوست و دشمن آشنایی داشتند خیلی به آنان پرداخته نمی‌شود؛ لذا نگرانی‌ها به قوت خود باقی است.

بار سنگینی که بر دوش سربازان در دوره دفاع مقدس قرار گرفت در دوره پس از جنگ، کسی به طور شایسته از نقش این سربازان بی ادعا در دفاع از خاک میهن سخن نمی‌گوید. با شروع جنگ تحمیلی صد‌ها هزار نفر از جوانان میهن برای دفاع از وطن و مقابله با دشمنی که قطاری از حامیان بین المللی را پشت سر خود داشت، وارد میدان جنگ شدند و رشادت‌های کم نظیری در میدان جنگ رقم زدند.

با این حال، نقش بی بدیل بسیاری از سربازان پس از سالیان دفاع مقدس آنچنان که باید مورد توجه، تکریم و ادراک قرار نمی‌گیرد. بدون شک سربازان را می‌توان یکی از قشر‌های کمتر دیده شده جنگ محسوب کرد؛ سربازانی که بدون هیچ ادعایی باری سنگین در دفاع مقدس را بر دوش کشیدند، اما مورد بی توجهی قرار گرفتند و هیچ گروه، سازمان یا ارگانی مسئولیت و تولی گری این قشر را برای احیای جایگاه و احقاق حقوق آنان برعهده نگرفت.

در جنگ تحمیلی قشر‌های مختلفی برای دفاع از مرز‌های سرزمینمان مشارکت داشتند؛ ارتش، سپاه، جهاد، بسیج، نیرو‌های مردمی، عشایر و ... هر کدام به نوعی در جنگ به صورت فعال مشارکت کردند. به جرات می‌توان گفت که می‌توان سربازان را بزرگترین گروه شرکت کننده در دفاع مقدس دانست. ارتش به تنهایی ۲ میلیون و ۴۵۰ هزار سرباز را وارد دفاع مقدس کرد. به این آمار سربازان ژاندارمری را هم اضافه کنید، همچنین پاسدار وظیفه‌های سپاه را که در قامت سرباز وارد جنگ شدند باید به شمار آورد.

اما اتفاقی که بعد از جنگ افتاد این بود که هیچ گروهی هیچ سازمان یا ارگانی مسئولیت و تولی گری این قشر را برعهده نگرفت. بعد از جنگ فیلم‌ها و سریال‌های بسیاری در مورد ۳۴ روز نخست دفاع از خرمشهر ساخته شد، ولی هیچکدام نقش واقعی سربازان در این دوره را آنچنان که باید به تصویر نکشیدند.

کهنه سربازان را فراموش نکنیم

می‌خواهم بگویم بار این جنگ روی دوش سربازان بود. این سربازان که ما به آنان امروز (کهنه سرباز) می‌گوییم و فرماندهانی که به این سربازان آموزش دادند نقش اساسی در جنگ بر عهده داشتند؛ نقشی که متاسفانه به طور شایسته و درخور به آن پرداخته نشد.

شاید عده‌ای اعتقاد دارند سربازان، فقط وظیفه شان را انجام داده اند، سرباز بودند و باید بر اساس وظیفه از خاک این سرزمین دفاع می‌کردند. اما باید گفت که اغلب سربازان دوران جنگ به نحوی داوطلب هستند. چرا؟ چون ما در آن دوره سربازگیری به معنای واقعی نداشتیم.

زمان رضا شاه (رژیم پهلوی) اسم سربازی را اجباری می‌گفتند و واقعا اجباری هم بود. دنبال کسانی که به سن سربازی می‌رسیدند می‌رفتند و آن‌ها را به اجبار به سربازی می‌بردند. اما در دوران جنگ به ویژه در سال‌های نخست جنگ، این اتفاق نیافتاد، بنابراین سربازان دوره جنگ تحمیلی، سربازان داوطلب بودند.

خانه‌ای برای سربازان صلح

خانه سرباز صلح به عنوان سازمانی مردم نهاد، از سال ۱۳۹۲ تولی گری امور سربازان دوره جنگ، یعنی قشری را بر عهده گرفته که در سال‌های پس از جنگ کمتر دیده شدند. در همه کشور‌هایی که در آن جنگ رخ داده سازمانی مردم نهاد به نام «کهنه سرباز صلح» وجود دارد. این سمن‌ها فدراسیون جهانی کهنه سرباز صلح دارند و سالی دو بار یعنی ۶ ماه یک بار برنامه دارند، در فرانسه جمع می‌شوند و نمایندگان هر کدام از کشور‌ها از جنگ و صلح و ضرورت حمایت از کهنه سربازان صحبت می‌کنند...

این تشکل‌ها عموما فعالیت ضدجنگ انجام می‌دهند، یعنی با هر جنگی در هرکجای دنیا بدون توجه به اینکه این جنگ حق است یا ناحق، مخالف هستند. حال این جنگ می‌خواهد افغانستان باشد یا عراق، سوریه باشد یا لبنان، اوکراین باشد یا ...

این تشکل‌ها برای مخالفت خود با جنگ دلیل دارند. دلیلشان هم منطقی است، مبنی بر این که، چون ما در میدان جنگ حضور داشتیم و تیر و ترکش و توپ و موشک را لمس کرده ایم، مصایب و مشکلات جنگ را درک می‌کنیم، بنابراین با هر جنگی مخالفیم. این حرفی منطقی است.

در واقع باید این زبان تشکر را در کشور جا بیاندازیم و بگوییم که ما از کسانی که برای مملکت فداکاری، ایثارگری و جوانمردی کردند و هیچوقت سهم خواهی نکردند، تشکر می‌کنیم و سپاسگزاریم.

سربازان کسانی نبودند که بعد از جنگ سهم خواهی کنند که بگویند من در جنگ بودم سهم من کجاست یا پدرم در جنگ حضور داشته، سهم پدر من کجاست. می‌خواهم بگویم اسم و ماهیت سربازی این کهنه سربازان بسیار ارزشمند است.

نگاهی به قوانین حمایت از بازماندگان جنگ در کشور‌های جهان، تصویب قوانین در زمینه رسیدگی به رزمندگان و بازماندگان جنگ‌ها در تمام دنیا امری متداول و معمول است تا همه این کشور‌ها که به نوعی زمانی را درگیر جنگ بوده اند٬ بتوانند برای جانباختگان و بازماندگان، برنامه‌ها و خدماتی در شان ارائه دهند. در کشور‌هایی همچون تاجیکستان، ترکمنستان، هند، کره جنوبی و شمالی، لیبی، کویت، کوبا، کانادا، آمریکا، ژاپن، آلمان، فرانسه و کشور‌های دیگر امتیاز‌های خاصی به ایثارگران به تناسب نیازهایشان ارائه می‌شود که البته هرچه این کشور‌ها مترقی‌تر و توسعه یافته‌تر باشند میزان ارائه این خدمات نیز افزایش می‌یابد.

ایران نیز به عنوان کشوری که هشت سال درگیر جنگی تحمیلی بود٬ با تاسیس نهاد‌هایی نظیر بنیاد شهید انقلاب اسلامی، سازمان امور جانبازان و ستاد امور آزادگان که چند سال قبل با ادغام همه این نهادها، تشکیلات سازمانی منسجمی برای حمایت از ایثارگران با نام بنیاد شهید و امور ایثارگران به وجود آمد٬ در این راه گام‌های برداشته است، اما به ویژه در خصوص سربازان وظیفه حمایت‌ها کافی نیست.

نسل جدید با این برنامه‌ها باید بداند آسایش و امنیت امروز او مرهون ایثارگری ها، فداکاری‌ها وشهادت طلبی کسانی است که این موقعیت را برای او فراهم کرده اند. به عنوان نمونه در آمریکا: در آمریکا هر فردی که در نیرو‌های مسلح آمریکا معلول شده باشد، تحت حمایت سازمان کهنه سربازان و معلولان آمریکایی قرار می‌گیرد. در این راستا بیش از ۶۰ اداره مشغول خدمات رسانی به معلولان هستند که عمدتاً افسران وظیفه مسئولیت این اداره‌ها را برعهده دارند.

این سازمان برنامه‌های زیر را برای افراد تحت پوشش اجرا می‌کند: ایجاد صندوق اعانه بلایای طبیعی، اطلاع رسانی، برنامه توسعه خدمات به کهنه سربازان جنگ ویتنام، رسیدگی به سربازان کهنسال تر٬ رسیدگی به وابستگان شامل همسر، کودکان، فرزندخواندگان، والدین و فرزندان مدرسه‌ای تا ۲۳ سال و شوهر زنانی که در جنگ حضور داشته اند.

معلولان با شرایط خاص هشت هزار دلار کمک برای خرید خودرو دریافت می‌کنند، ضمنا با توجه به نوع معلولیت٬ وسایل مورد نیاز برای خودروی آنان نصب می‌شود و مسکن متناسب با شرایط آن‌ها ارائه می‌شود و هزینه پوشاک که سالانه مبلغ ۵۳۴ دلار است٬ به آن‌ها پرداخت می‌شود. ارائه خدمات آموزشی شغلی، کاهش نیافتن مزایای حقوق سربازان کهنسال و پرداخت مستمری به بازماندگان معلولان فوت شده از دیگر خدمات ارائه شده به بازماندگان جنگ است.

شماری از مشهورترین بنا‌های یادبود جهان برای بزرگداشت سربازان و بازماندگان جنگ در آمریکا ساخته شده است. دیوار ویتنام با فهرست کشته‌شدگان جنگ ویتنام و استخر بزرگ اکلاهاما سیتی که به یاد قربانیان بمب‌گذاری اکلاهاما ساخته شده و تصویر آسمان را در خود منعکس می‌کند٬ از جمله مشهورترین این بنا‌هاست.

ژاپن: در ژاپن دفتر 'مدیریت و هماهنگی وزارت بهداشت- رفاه و کار٬ در ارتباط با مقرری کارکنان نیرو‌های مسلح و خدمات مربوط به کادر غیرنظامی فعالیت می‌کند. سیستم پرداخت مستمری ژاپن (شامل نظامیان) ۱۱۹ سال سابقه دارد. فرانسه: در فرانسه، کهنه سربازان از اولویت استفاده و نشستن در وسایل نقلیه عمومی برخور دارند و اکثر کشور‌ها یک روز تعطیل را به عنوان روز تجلیل از کهنه سربازان برای گرامیداشت آن‌ها اختصاص داده اند.

به تمامی کهنه سربازان و خانواده شان تسهیلاتی از جمله: مسکن، آموزش، ازدواج، امکانات پزشکی، تفریحی و رفاهی تخصیص داده می‌شود. این امکانات برای نسل‌های بعدی آنان حتی علیرغم تغییر و تحولات سیاسی و فرهنگی جامعه ادامه می‌یابد. به آن‌ها مدال افتخار کنگره داده می‌شود و هر سال مورد تکریم قرار می‌گیرند و از آنان گزارش و مصاحبه‌هایی به منظور ارتقای روحیه جنگ آوری و رشادت در جامعه به عمل می‌آید. به منظور ترسیم عملکرد و ارزش‌های ایثارگری در قالب هنر، کمسیون هنر‌های زیبا در آموزش عالی تشکیل و تصاویر و آثار مربوط به آنان در موزه‌ها و نگارخانه‌ها به نمایش در می‌آید.

ایران: در جمهوری اسلامی ایران نیز قوانینی مشابه این قوانین به تصویب رسیده است، اما اجرای برخی از آن‌ها در پیچ و خم اجرا معطل مانده است. این رزمندگان چشمداشتی همانگونه که برخی مدعیان به سفره انقلاب دوخته اند؛ ندارند چرا که آن‌ها در حالی که مجروح در کف کانال‌های جبهه‌ها افتاده بودند٬ برادرانشان را به عبور از روی جسم خود برای رویارویی با دشمن فرا می‌خواندند و حاضر به دریافت هیچ امتیازی در قبال آن نیز نبودند.

آن‌ها هیچگاه به ۲۰ سال بعد و امتیاز‌هایی که ممکن است برای جانبازی وایثارگران در نظر گرفته شود، فکر نمی‌کردند وحتی در این مدت نیز در گوشه و کنار شهر‌ها و روستا‌های این سرزمین زندگی خود را با هر شرایط و سختی است ادامه می‌دهند و برخی نیز غریبانه از این دنیا کوچ کرده اند، ولی حاضر به پیگیری دریافت این امتیازات نبوده و نیستند.

اینان همان رزمندگانی و سربازانی هستند که در سه دهه قبل، جوانی بیش نبودند که در کسوت دانش آموز یا دانشجو، درس و مشق را کنار نهاده و با پوشیدن لباس رزم٬ عازم مناطق جنگی شدند تا با رشادت‌های خود از خاک میهن پاسداری کنند؛ لذا باید به خاطرداشته باشیم، پیشکسوتان جهاد و شهادت در پیچ و خم زندگی روزمره خود نباید به فراموشی سپرده شوند.

لطفا کهنه سربازان را فراموش نکنیم.

نگارنده: علی صفری الموتی