ترویج فرهنگ ایثار نیازمند توجه مسئولان به نیازهای روز جوانان است

نوید شاهد استان قزوین: ایثار و شهادت دو مفهوم اساسی در فرهنگ اسلامی ماست که بارها شنیده شده و امروز متولیان امر به دنبال گسترش این مفاهیم هستند تا بتوانند ضمن حراست از ارزش‌های انقلاب و اعتلای نظام، زمینه‌ ترویج سیره‌ شهدا را در سطح عموم فراهم آورند.
حجت‌الاسلام علی انصاری معاون پرورشی و فرهنگی آموزش و پرورش استان قزوین، عدم سیاست‌گذاری مسئولان در یکپارچه‌سازی برنامه‌های فرهنگی را مهمترین راهکار ترویج مفاهیم ایثار و شهادت می‌داند و معتقد است: اگر آنها در امور ترویجی دغدغه‌مند باشند و منفعل عمل نکنند در انتقال مفاهیم ارزشی به مردم موفق خواهند بود.
در خصوص چرایی و اهمیت فرهنگ ایثار و شهادت و بهترین راهکارها برای ترویج این فرهنگ با ایشان، گفت‌و‌گو کرده‌ایم، که از نظرتان می‌گذرد:
- نوید شاهد استان قزوین: به نظر شما وضعیت ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه چگونه است؟
- انصاری: فرهنگ ایثار و شهادت مهمترین رمز پیروزی ملت ایران در دوران هشت سال دفاع مقدس بوده و امروز نیز همین فرهنگ گره‌گشای مشکلات ما است.
اگر فرهنگ ایثار و شهادت در لایه‌های مختلف زندگی آحاد جامعه نفوذ کند بسیاری از مشکلات برطرف و سرعت پیشرفت کشور دو چندان می‌شود، به عنوان مثال مردم با همین روحیه می‌توانند در مصرف بهینه از منابع انرژی و پرداخت به موقع مالیات و عوارض در توسعه و آبادانی کشور و یا با رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی در کاهش خسارت ناشی از تصادفات نقش بسزایی ایفا کنند. ولی هنوز آنگونه که باید این فرهنگ در سطح جامعه ترویج پیدا نکرده است.
- نوید شاهد استان قزوین: به نظر شما عملکرد مسئولان در ترویج فرهنگ ایثار و شهادت مطلوب بوده است؟  
- انصاری: مسئولان در ترویج فرهنگ ایثار و شهادت هر چقدر دغدغه داشتند به همان اندازه موفق بودند. امروز با توجه به دغدغه‌های مسئولان می‌توان گفت این فرهنگ در سطح جامعه نهادینه شده ولی با نقطه مطلوب فاصله بسیاری وجود دارد.

- نوید شاهد استان قزوین: چرا مسئولان در ترویج این فرهنگ موفق نبودند؟
- انصاری: عدم داشتن برنامه راهبردی و عدم سیاست‌گذاری مسئولان در یکپارچه‌سازی برنامه‌های فرهنگی، مهمترین علت عدم ترویج مطلوب فرهنگ ایثار و شهادت در سطح جامعه است.
- نوید شاهد استان قزوین: به نظر شما مهمترین راهکارها برای رسیدن مسئولان به نقطه مطلوب در ترویج فرهنگ ایثار و شهادت چیست؟
- انصاری: اگر می‌خواهیم به نقطه مطلوب در ترویج فرهنگ ایثار و شهادت برسیم باید همه مسئولان اعم از آموزش و پرورش، دانشگاه، تبلیغات و رسانه‌ها با یکدیگر بسیج شوند و به صورت یکپارچه عمل کنند.
اینطور نباشد که نظام آموزش و پرورش مطلبی را ارایه دهد و نهاد دیگری عکس آن را بگوید و این دو در جهت خنثی کردن یکدیگر باشند.
همچنین باید همه مسئولان در امور ترویجی دغدغه‌مند باشند و منفعل عمل نکنند تا در انتقال مفاهیم ارزشی به مردم موفق باشند و این فرهنگ را در سطح جامعه اشاعه دهند.
به عنوان نمونه دانش‌آموزان به راهیان‌نور اعزام می‌شوند روحیه ایثار و شهادت و ارزشها در وجود آنها تا چند ماه وجود دارد و ماندگار است ولی برای اینکه این روحیه در دانش‌آموزان متداوم باشد، باید برنامه‌های فرهنگی موثری به مرور زمان در سطح جامعه برگزار کرد تا دانش‌آموزان بیشتر با مفاهیم ارزشی و سیره شهدا آشنا شوند.
فراهم کردن زیرساخت‌ها ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در استان قزوین مانند باغ موزه دفاع مقدس نیز در نهادینه کردن این فرهنگ و شناساندن سیره شهدا به دانش‌آموزان تاثیر بسزایی دارد.

- نوید شاهد استان قزوین: پیشنهاد مشخص شما جهت اشاعه‌ مطلوب فرهنگ ایثار و شهادت چیست؟
- انصاری: هنر بهترین راهکار ترویج فرهنگ ایثار و شهادت است لذا می‌طلبد مسئولان به آن توجه ویژه‌ای کنند و از سوی دیگر نیازها و سلیقه‌های روز جوانان را بررسی کنند تا برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری‌ها در امور ترویجی براساس آن صورت گیرد، اگر چنین شد مطمئنا فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه ترویج می‌یابد.
امروز جوانان به انیمیشن، فیلم، سرود، نمایش، مستند و سینما علاقه زیادی دارند و مسئولان با توجه به آنها می‌توانند نسل امروز را بیشتر با فرهنگ ایثار و شهادت آشنا کنند.
همچنین جوانان در فضای مجازی زندگی و تنفس می‌کنند با این فضا بیدار می‌شوند و می‌خوابند. بنابراین باید مسئولان نظام در این فضا نیز سرمایه‌گذاری نمایند.
از سوی دیگر باید مسئولان برنامه‌های فرهنگی، اجتماعی و ورزشی که برای جوانان برگزار می‌کنند، پیوست موضوعاتی همانند ایثار و شهادت را داشته باشد تا در انتقال مفاهیم ارزشی به آنها موفق باشند.
- نوید شاهد استان قزوین: آموزش و پرورش از مهمترین دستگاه‌ها در ترویج فرهنگ ایثار و شهادت است؟ به نظر شما چقدر این دستگاه توانسته این فرهنگ را به دانش‌آموزان انتقال دهد؟
- انصاری: امروز موضوع فرهنگ ایثار و شهادت مستقیم و غیرمستقیم در کتاب‌های درسی مانند درس آمادگی دفاعی تعریف و اشاره شده است.
همچنین مسئولان آموزش و پرورش به مناسبت‌های مختلف طی سال مانند دفاع مقدس و بسیج برنامه‌های فرهنگی و هنری موثری را در مدارس از جمله اردوی راهیان‌نور، یادواره‌های شهدا و نمایشگاه کتاب اجرا می‌کنند تا مفهوم ایثار و شهادت را به نسل امروز انتقال دهند.
مدیران آموزش و پرورش نیز در برنامه‌های ترویجی ورود خوبی پیدا کرده ولی فرصت کافی برای اجرای برنامه‌های فرهنگی را ندارند به عنوان مثال پیشنهاد می‌شود تئاتر 10 دقیقه‌ای در زنگ‌ تفریح اجرا شود ولی اگر منابع مالی آن هم وجود داشته باشد در مدارس این ظرفیت وجود ندارد زیرا زمان محدود است و از سوی دیگر هدر رفت زمان آموزشی دانش‌آموزان با موضوع آموزش و پرورش دوگانگی به وجود می‌آید.
- نوید شاهد استان قزوین: به نظر شما چه کار باید کرد تا زمان تعریف شده برای اجرای برنامه‌های فرهنگی در مدارس وجود داشته باشد؟
- انصاری: الگوهای تعلیم و تربیت در کشور توسعه‌یافته براساس نمره و کنکور نیست و بیشتر ساعت‌های درسی آنها برای زندگی کردن براساس هویت ملی کشورشان تعریف شده است.
ولی در آموزش و پرورش ما حافظ‌محوری و معلم‌محوری بوده و نمره مهم است به همین دلیل دانش‌آموزان به یادگیری درس‌هایی که برای آنها تعریف شده اهتمام دارند.
به همین دلیل باید برنامه‌های درسی دانش‌آموزان براساس سند تحول بنیادین براساس نمره نباشد و موضوع‌هایی مانند سرود، تئاتر و نمایش را به این برنامه‌ها پیوست کرد.
همچنین باید کارگاه‌های آموزشی در آموزش و پرورش برگزار کرد تا دانش‌آموزان خودشان به میدان بیایند و امور را تجربه کنند که اکنون این مهم در درس‌های قرآن و تعلیمات اجتماعی و خانواده اتفاق افتاده است.
- نوید شاهد استان قزوین: به نظر شما اگر سند تحول بنیادین آموزش و پرورش اجرا شود می‌توان فرهنگ ایثار و شهادت را ترویج داد؟
- انصاری: سند تحول بنیادین آموزش و پرورش مهمترین و بهترین سند تعلیم و تربیت و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت است ولی باید ظرفیت اجرای آن در آموزش و پرورش وجود داشته باشد که اکنون نیست.
اجرای سند یاد شده مستلزم این است که مسئولان آموزش و پروش سند را بازخوانی کرده و زیرساخت‌های اجرای آن را در مدارس فراهم کنند.

- نوید شاهد استان قزوین: مهمترین راهکار شما در فراهم کردن زیرساخت‌های ترویجی در مدارس چیست؟
- انصاری: وظایف آموزش و پرورش در کشورهای توسعه یافته تربیت کردن انسان است یعنی اگر دانش‌آموز قبل از اینکه بخواهد در رشته‌ای مهارت و تخصص داشته باشد باید ابتدا مهارت‌های زندگی را بیاموزد و سپس با کشف استعدادها، دانش‌آموز را در رشته مورد علاقه تربیت می‌کنند.
همچنین در مدارس این کشورها، رقابت‌محور نیست، نمره وجود ندارد و مطالب ارایه شده توصیفی هستند.
در آموزش و پرورش ما نیز همانند کشورهای توسعه یافته باید نمره حذف شود و محتوا را خود معلم و مدرسه تولید کنند. البته اکنون این موضوع در مدارس ابتدایی شروع شده و نمره ملاک نیست ولی باید مسئولان همت کنند تا ظرفیت اجرای این طرح در مقاطع متوسطه فراهم شود.
اگر آموزش و پرورش ما بتواند دانش‌آموزان را برای زندگی کردن تربیت کند بسیاری از مشکلات برطرف خواهد شد.

گفت‌وگو از زهرا محبی